Moge de nieuwe Vlaamse regering dit signaal omzetten in een mobiliteitsoplossing mét lokaal draagvlak
Op 14 februari 2014 beslisten de drie Vlaamse meerderheidspartijen N-VA, CD&V en sp.a om vast te houden aan de Oosterweelverbinding op het BAM-tracé. Op 4 mei 2014 manifesteerden meer dan 10.000 mensen in Antwerpen voor een overkapping van de Antwerpse ring. Beide thema’s (derde Scheldekruising + overkapping ring) kwamen prominent naar voren in de Antwerpse campagne voor de Vlaamse verkiezingen van 25 mei 2014. Vraag is: hebben die thema’s mee de lokale verkiezingsuitslag bepaald?
Gazet van Antwerpen schrijft vandaag te menen van wel, en wij sluiten ons daarbij aan. Om het effect te meten vergelijken we de verkiezingsresultaten van 14 oktober 2012 (gemeenteraadsverkiezingen) voor de stad Antwerpen met de uitslag van 25 mei 2014 (Vlaamse verkiezingen) voor het kanton Antwerpen (= stad + Zwijndrecht).
Tijdens de campagne verklaarden alle politieke partijen pro de overkapping van de Antwerpse ring te zijn. Om de verschillen in politieke positionering over die overkapping te detecteren, moest gekeken worden naar hoe de partijen zich verhouden tot de Oosterweelverbinding. Dit omdat beide dossiers onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, want een keuze voor de Oosterweelverbinding bemoeilijkt het overkappen van de ring om technische, verkeerskundige en juridische (Tunnelrichtlijn) redenen.
Drie partijen spraken zich expliciet uit tegen het BAM-tracé door de stad en bijgevolg voor een volwaardige overkapping van de ring: Groen, Open Vld en pvda+. De eerste twee partijen gaan er electoraal significant op vooruit. Groen van 7,9% naar 14,2%, Open Vld van 5,5% naar 8,3%. pvda+ haalt een status quo: de 8% van 2012 is vandaag 7,7% geworden.
Drie partijen spraken zich uit pro het BAM-tracé: N-VA, sp.a en CD&V. N-VA levert een significant aantal procenten in: van 37,7% naar 32,2%. Sp.a en CD&V kwamen in 2012 samen op als Stadspartij. Ze halen een status quo: van 28,6 naar naar 28,3 (sp.a 16,4 en CD&V 11,7).
Hier geldt natuurlijk geen een-op-een vergelijking, aangezien het om twee verschillende kiesniveaus gaat. Ook spelen uiteraard andere thema’s dan het Antwerpse mobiliteitsdossier een rol bij de keuze van kiezers. Maar tijdens de campagne kon niet naast de profilering van zowel Groen als Open Vld op deze thema’s gekeken worden – incluis het radicale afwijzen van het BAM-tracé als deel van de oplossing – en het lijkt erop dat de Antwerpse kiezer de partijen daarvoor heeft gehonoreerd.
Wanneer we de verkiezingsresultaten voor het kanton Antwerpen vertalen naar wat dat vandaag zou betekenen qua aantal zitjes in de Antwerpse gemeenteraad, merken we een significant verlies bij de verzamelde partijen die pro het BAM-tracé zijn: van 40 naar 35 zetels. De partijen die zich expliciet uitspraken tegen het BAM-tracé stijgen gezamenlijk van 10 naar 16 zetels.
Moge dit de voorbode zijn van het uiteindelijke politieke loslaten van dit snelwegtracé door de stad Antwerpen. Want één iets moeten alle politieke partijen inmiddels toch wel beseffen, na al die jaren Oosterweelstrijd: zonder draagvlak in de stad Antwerpen zelf komt er geen derde Scheldekruising. Het is in dat verband opmerkelijk dat Vlaamse meerderheidspartijen (welke dan ook) tijdens de voorbije twee legislaturen zo veel energie hebben geïnvesteerd in het elimineren van alternatieve Scheldekruisingen, terwijl deze alternatieven de enige realistische opties zijn om ooit zo’n derde Scheldekruising gerealiseerd te krijgen. Het leek soms alsof de Vlaamse meerderheidspartijen gewoon geen derde Scheldekruising willen, zo hard deden ze hun best om goed werkende alternatieven met draagvlak politiek onmogelijk te maken in de hoop een lokaal onverdedigbaar tracé (cfr. volksraadpleging) er ooit doorgedrukt te krijgen.
We kijken alvast uit naar het opnemen van de overkapping van de Antwerpse ring in het regeerakkoord (want daarover bestaat politieke consensus) en parallel daarmee naar het onvermijdelijke loslaten van het BAM-tracé, waarmee eindelijk de weg kan worden ingeslagen naar de aanleg van een alternatieve derde Scheldekruising als deel van de mobiliteitsoplossing voor Antwerpen. Vlaamse regering, mis deze historische kans niet!
In het komende najaar zullen stRaten-generaal en Ademloos, gebruikmakend van het spreekrecht op basis van 15.000 handtekeningen, het nieuwe Vlaamse parlement informeren over hun plan B voor A (zie bijlage), waarin geen plaats is voor het BAM-tracé en wel voor een volwaardige overkapping in combinatie met een alternatieve derde Scheldekruising. Moge tegen dan een Vlaamse regering tot stand zijn gekomen die hier oren naar heeft, in het belang van de leefbaarheid binnen de stad Antwerpen en de mobiliteitsverzuchtingen erbuiten.
Of anders staan we tegen de volgende verkiezingen nog altijd stil in en rond Antwerpen en wordt Oosterweel in 2018 opnieuw een centraal verkiezingsthema bij de gemeenteraadsverkiezingen.
Manu Claeys, voor stRaten-generaal
Wim van Hees, voor Ademloos