Opinie stRaten-generaal – Welles-nietes: het favoriete spel van de BAM

mei 19, 2014 | Archief, Oosterweel

19 mei 2014
Vorige week woensdag bracht de partij Groen naar buiten dat volgens plannen van de BAM (onderzoek TV ROTS december 2012) ter hoogte van de zogenaamde Hollandse Knoop tussen Deurne en Borgerhout 29 baanvakken zouden komen met een totale breedte van 129 meter. De BAM reageerde eerst met ‘dat is niet juist’ (radio ’s ochtends), daarna met communicatie dat het om 18 rijstroken en 2 pechstroken zou gaan (BAM-persconferentie 11.30u) en finaal dat het dan toch om 27 baanvakken gaat (BAM-communicatie late middag).
Wat Groen naar boven spitte klopte dus: de Antwerpse ring zal daar veel meer baanvakken tellen dan wat de BAM tot nog toe communiceert (27 versus 18). De reden van die verbreding is ook bekend: het gekoppeld krijgen in volle stad van het BAM-tracé aan de huidige ring en de E313.
De politieke relevantie van deze onthulling van feiten door Groen is tweeërlei: 1. de ring wordt veel breder nog dan de dimensies die bij de volksraadpleging zijn weggestemd (toen ging het al om 18 baanvakken) en 2. hoe overkap je in godsnaam zo’n brede verkeerswisselaar (= kern van Ringlanddebat)?
Een uitermate relevante bijdrage aan het Oosterweeldebat was dat bijgevolg, dit politieke initiatief van een partij om nog voor de verkiezingen de bemachtigde plannen publiek te maken. Want tot die dag wist niemand in Antwerpen – ondanks de momenteel lopende infomomenten van de BAM – dat tussen Borgerhout en Deurne-Noord de huidige ring anderhalf keer breder zou worden, van de huidige 50 meter naar 125 meter.
Omdat het aantal baanvakken finaal niet naar beneden gecommuniceerd kon worden, volgde een nieuwe verdedigingslijn bij de BAM: dat er nu reeds 21 baanvakken zouden liggen ter hoogte van Borgerhout – weliswaar aan een andere op- en afrit – en dat 125 meter minder breed is dan de 160 meter die de ring vandaag al breed zou zijn op die andere plek.
Twee vaststellingen hierbij. Het is vreemd, zoniet wereldvreemd, dat de BAM de onverdedigbare 125 meter asfalt ter hoogte van de Hollandse Knoop probeert goed te praten met uitgerekend een verwijzing naar die Antwerpse plek waar sinds 20 maart elke avond om half zes met veel publieke aanhang de Ringlandvlag wordt geplant. Want wat is de boodschap van die Ringlandactie? Dat de ring ter hoogte van de op- en afrit in Borgerhout echt wel een situatie van het verleden is, en dringend dient weggewerkt onder een kap. Maar dat hebben ze bij de BAM blijkbaar nog niet door, ondanks pro forma-steunbetuigingen aan Ringland.
Verder was de vergelijking met de 160 meter snelwegbreedte ter hoogte van Borgerhout behalve vals (de ring is er niet zo breed, behalve wanneer je tientallen meters groenzone meetelt) vooral ook een poging om de echt relevante vergelijking buiten beeld te houden, namelijk die met de huidige 50 meter ter hoogte van waar de Hollandse Knoop gepland is. Vandaag liggen daar geen 21 baanvakken, wel 12 baanvakken. De totale breedte van die 12 baanvakken bedraagt er niet 160 meter, wel 50 meter. Als je de dimensie van de huidige ring legt op die van de geplande BAM-ring merk je meteen de immense fysieke uitbreiding van het snelwegcomplex ter plekke. Zie bijgevoegde slides.
De snelweg wordt er dus inderdaad breder dan de kathedraal hoog is (= 123 meter) of breder dan een voetbalveld lang is. En dit vlak naast woonwijken. Dáárover willen mensen het debat voeren met de BAM en hun politieke opdrachtgevers, niet over een valse en misplaatste vergelijking met snelwegdimensies elders op de ring.
Waarom wil de BAM zo’n brede autostrade tussen woonwijken in Borgerhout en Deurne? Of beter: waarom moet daar bij het vasthouden aan het BAM-tracé zo’n brede Antwerpse ring komen? Uit het recente MER-rapport over het BAM-tracé blijkt dat ter hoogte van de Hollandse Knoop tijdens de avondspits 19.000 voertuigen per uur zullen passeren. Dat zijn er 7000 meer dan vandaag (12.000/uur). Deze grote toename van verkeer (+ 60%) plus de ingewikkelde nieuwe koppeling die nodig zal zijn tussen het BAM-tracé, de huidige ring, de E313 en de Schijnpoort (+ 40%) verklaren de enorme uitbreiding van baanvakken ter plekke. Je krijgt dat volume simpelweg niet meer verwerkt binnen de huidige contouren van de Antwerpse ring.
Uit hetzelfde MER-rapport leren we ook dat bij keuze voor het Meccanotracé tijdens de avondspits op diezelfde plek 12.000 voertuigen per uur zullen passeren (= status quo). Bovendien is bij keuze voor het Meccanotracé, d.w.z. een bypass door de haven, geen nood aan een complexe nieuwe verkeerswisselaar ter hoogte van het Sportpaleis.
Om tot de logische conclusie te komen dat in dat geval het aantal baanvakken wellicht gelijk kan blijven aan het aantal van vandaag (= 12 baanvakken) en makkelijker overkapt kan worden, kunnen we evenwel niet bij de BAM terecht. Want die lokale tekeningen voor het Meccanoscenario zijn niet gemaakt, ondanks expliciete vraag daartoe door stRaten-generaal sinds december 2011.
Het niet willen maken van deze tekeningen vormt een van de vele kennislacunes in het MER-rapport over de Oosterweelverbinding. En zoals we intussen allemaal weten: het BAM-tracé wordt politiek al jarenlang overeind gehouden met behulp van kennislacunes over en, als gevolg daarvan, scheve vergelijkingen met alternatieven. Een georkestreerd welles-nietesdebat is dan wat pers en publieke opinie voorgeschoteld krijgen. Als het van de BAM en de politieke partijen die in haar raad van bestuur zitten afhangt, mag deze strategie blijkbaar nog wel even aangehouden worden. Ook al weten ze zelf dat die strategie steevast tot stilstand in het dossier leidt.
Of denken sommige politici werkelijk dat je vandaag nog nieuwe snelwegdelen met onredelijk brede dimensies verkocht krijgt in Antwerpen?

Manu Claeys en Peter Verhaeghe, voor stRaten-generaal

Geef uw mening via het onderstaande contactformulier