10 maart 2015
Zoals eerder aangekondigd hebben de Antwerpse actiegroepen Ademloos en stRaten-generaal, bijgestaan door drie individuele burgers, vandaag een klacht ingediend bij de Vlaamse ombudsman over het overheidshandelen in de Oosterweelbesluitvoering. Voor alle duidelijkheid: zo’n klacht is geen juridische stap, ze is daarentegen een poging om via de ombudsdienst bemiddeling te zoeken bij de overheid met de bedoeling om de stap naar de Raad van State uiteindelijk niet te moeten zetten.
In de klacht (22 blz.) geven de actiegroepen contouren aan van een aantal fouten begaan door de overheid. De klacht is niet zo exhaustief uitgewerkt als een eventueel verzoekschrift bij de Raad van State, omdat we de ombudsdienst, gelet op haar takenpakket, niet overmatig willen belasten én omdat we mikken op een spoedige conclusie.
De klacht bestaat uit zeven delen, en evenveel aangehaalde inbreuken op goed bestuur:
[1] Onregelmatig openbaar onderzoek en weigering tot tijdige/oplossingsgerichte rechtzetting
[2] De richtlijnen opgesteld door de dienst MER voor de opmaak van het plan-MER werden niet nageleefd
[3] Ondoorzichtigheid van de MER-studie op planniveau
[4] Ongelijke behandeling van alternatieven
[5] Geen enkele waarborg voor een onafhankelijk onderzoek van de bezwaarschriften
[6] Misleidende recuperatie van een maatschappelijk gedragen oplossing
[7] Dubbelzinnige communicatie over de doelstelling “Herstellen van de leefbaarheid” – rechtsonzekerheid
We hopen dat de ombudsman in de loop van mei ten laatste indicaties kan geven dat de klacht tot bestuurlijke remediëring van de vastgestelde inbreuken zal leiden en dat een beroep bij de Raad van State niet hoeft.
Op donderdag 12 maart om 20 uur organiseren Ademloos en stRaten-generaal hun 16de infoavond in zaal Horta (Hopland 2, Antwerpen). Het wordt andermaal een boeiende en relevante avond, met als sprekers dokter Dirk Van Duppen (over lage-emissiezones), Peter Vermeulen (update over Ringland), Jeroen Olyslaegers (over Hartstocht, een 3 daagse wandeling van Lillo naar Brussel, met dubbele halte in Antwerpen), Anne Provoost (die een gloednieuw fotoboek over het bedreigde Noordkasteel voorstelt), meester Philippe Van de Casteele (over juridische procedures) en Manu Claeys (over de snelwegenaanpak in Berlijn en over de drietrapsraket van de actiegroepen in het Oosterweeldossier).
Wim van Hees (Ademloos) modereert de avond.
We komen ook nog even terug op wat gisteren naar boven kwam in het Oosterweeldossier. Uit intern mailverkeer en een intern juridisch advies bleek dat de BAM in juni vorig jaar de Vlaamse administratie wees op een probleem bij het lopende openbaar onderzoek over de Oosterweelverbinding: stukken van het milieueffectenrapport waren niet ter inzage voorgelegd aan de bevolking en de adviesraden. Het betrof o.a. de richtlijnen, wat wil zeggen: de bepalingen van wat precies zou worden onderzocht in het milieueffectenrapport. Richtlijnen vormen het hart van elk milieueffectenonderzoek, ze bieden het (enige) houvast bij de opmaak van de studie, zowel voor de onderzoekers als voor de diverse andere betrokkenen (de dienst MER zelf, maar ook bv. de insprekers van alternatieven). Zonder inzage in die richtlijnen kunnen deelnemers aan het openbaar onderzoek niet oordelen over de correcte uitvoering van de milieueffectenstudie, en wordt het openbaar onderzoek bijgevolg zelf zinledig.
Het kabinet van de toenmalig bevoegde minister van Ruimtelijke Ordening Philippe Muyters (N-VA) liet op 30 juni 2014 aan de BAM weten dat het lopende openbaar onderzoek desondanks niet zou worden stopgezet en hersteld. De minister liet gisteren verstaan dat zijn kabinet had geoordeeld dat het inderdaad een openbaar onderzoek van zowel het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) als het milieueffectenrapport betrof, maar dat de codex ruimtelijke ordening boven de milieuwetgeving zou staan. En dat dus niet alle documenten van het milieueffectenrapport moesten worden voorgelegd.
Daar schuilt de fundamentele denkfout van het kabinet.
Het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM) voorziet dat het publiek zich moet kunnen uitspreken over het uiteindelijk tot stand gekomen milieueffectenrapport. Het goedgekeurde milieueffectenrapport moet daarom het voorwerp uitmaken van een openbaar onderzoek. Dat onderzoek mag je koppelen aan het openbaar onderzoek over het ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) en gelijktijdig laten plaatsvinden, binnen hetzelfde openbaar onderzoek. Technisch heet het dan dat het openbaar onderzoek over het milieueffectenrapport wordt afgestemd op of geïntegreerd in het openbaar onderzoek over het GRUP.
Om het openbaar onderzoek op zijn regelmatigheid te toetsen is het van belang om te weten binnen welke context het openbaar onderzoek naar het ontwerp-GRUP Oosterweelverbinding-wijziging – dat dus tegelijk het openbaar onderzoek is m.b.t. het definitief goedgekeurde milieueffectenrapport – moet worden gesitueerd. Werd een geïntegreerde procedure gevolgd of is er slechts sprake van afstemming tussen beide openbare onderzoeken?
Uit het dossier blijkt ontegensprekelijk dat er géén sprake is van het integratiespoor, zodat de openbare onderzoeken enkel op elkaar konden worden afgestemd. Dat impliceert dat elk van de voorschriften van beide procedures integraal overeind moeten blijven, en kennelijk was dat ook de mening van de juridische adviseurs (extern en intern) van de BAM.
De minister mag dit dan wel ‘procedurele onzin’ noemen, hij kan zich niet boven het decreet stellen.
Dergelijke inbreuken op de decretaal vastgelegde procedures – we zullen er nog meer voorleggen, indien we de stap naar de Raad van State moeten zetten – zijn geen ‘strohalmpjes’ waaraan actiegroepen of leden uit de oppositie zich zouden vastklampen. Het zijn juridische mammoetbomen zo breed als de Oosterweelverbinding zelf. En die is heel erg breed, tot 27 baanvakken breed.
Overigens: het openbaar onderzoek over het milieueffectenrapport is geeneens aangekondigd. Van een fundamentele fout gesproken! Daar kan de Raad van State, zo bleek de voorbije jaren keer op keer, al helemaal niet mee lachen.
Voor Ademloos en stRaten-generaal,
Wim van Hees en Manu Claeys, voorzitters van de respectievelijke actiegroepen
Documenten:
Klacht bij de Vlaamse Ombudsdienst (10 maart 2015) vanwege stRaten-generaal, Ademloos vzw, Steven Vervaet, Greet Bergmans en Joke Laukens:
Ombudsklacht_10 maart 2015_definitief
GRUP Oosterweelverbinding – wijziging: Eindverslag van een bemiddeling op vraag van enkele sprekers:
20150520_Oosterweel