Persbericht stRaten-generaal
12 november 2013
Vorige week vrijdag werd de ontwerpversie van het milieueffectenrapport over de Oosterweelverbinding aan diverse adviesorganen bezorgd. Groot was onze verbazing, toen wij ’s anderendaags in enkele media lazen dat het regeringsproject beter zou scoren dan de alternatieve Meccano. Lectuur van het deelrapport over de mobiliteit noopt alleszins tot andere conclusies.
Ons intrigeerde die mediaberichtgeving over een verkeerskundig superieure Oosterweel. Volstrekt niet logisch, dachten we. Blijkens een eerdere studie van Transport & Mobility Leuven scoorde de Meccano net beter dan het regeringsproject. Spreken twee studies mekaar dan tegen? Gelukkig voor de wetenschap blijkt dat niet zo te zijn.
We verkregen inmiddels het deelrapport 4 van het milieueffectenrapport. Dat deelrapport zoomt in op de mobiliteitseffecten, dat wil zeggen: waar is er doorstroming, waar bevinden zich nog de resterende knelpunten, welke gebieden zijn al dan niet goed bereikbaar?
Uit dit deelrapport blijkt dat het Meccanovoorstel zoals we dat samen met de mensen van Forum 2020 in februari 2010 naar buiten brachten – met trajectheffing dus – een 9 scoort. Dat is geen 9 op 10, voor de goede orde, wel een optelsom van plusjes voor diverse criteria. Voegen we aan dat Meccanovoorstel de zogenaamde R11bis toe, een onderdeel van het regeringsplan, dan stijgt de teller naar 10. In het MER-rapport gaat het dan om scenario 222, waarbij de eerste 2 staat voor Meccano, de tweede 2 voor toevoeging A102 en R11bis en de derde 2 voor trajectheffing.
Het regeringsplan (scenario 121) zelf krijgt een 8. Met dat plan wordt tot vandaag bedoeld: we bouwen een Oosterweelverbinding (eerste 1 in het scenariocijfer), heffen er tol en verbieden vrachtverkeer in de Kennedytunnel (tweede 1), en bouwen twee bypasses rond de stad, incluis die R11bis (de 2 in het scenariocijfer).
Relevant voor de mensen die vier jaar geleden vonden dat die volksraadpleging maar overbodig was: het regeringsproject dat toen werd verworpen (scenario 131 in het MER-rapport) krijgt vandaag een 5, zowat het laagste cijfer in de hele tabel. Het aanvoelen van een bevolking kan soms buitengewoon scherp zijn. Het valt dan ook te betreuren dat het Meccanoscenario dat, zo leren we nu, dubbel zo goed scoort als dit regeringsproject sinds die volksraadpleging openlijk is geboycot door de regering. Er werd inmiddels zelfs een gevangenis op het alternatieve tracé gebouwd – de vraag om die honderd meter op te schuiven werd twee jaar geleden weggewuifd door de regering.
Rood stopsignaal
Dit lijkt ons de belangrijkste conclusie na lectuur van het vermelde deelrapport: alle regeringsvoorstellen die tot vandaag op tafel zijn gelegd (incluis de randvoorwaarden waar de regeringen al dertien jaar aan vasthouden) scoren slechter dan diverse alternatieven naar voor geschoven door burgers, denktanks en actiegroepen. Het wordt tijd dat de regering dit erkent.
Een MER-rapport opmaken gebeurt om slechte voorstellen eruit te wieden. Welaan: dit rapport mag gelezen worden als een rood stopsignaal voor het regeringsproject. Dat signaal kwam er overigens al eerder, in maart 2009. Toen concludeerde Arup/SUM in haar rapport dat de regering met het oog op de leefbaarheid best voor een ander tracé (door de haven) koos, en met het oog op de mobiliteit voor een andere mobiliteitssturing (geen tol aan de Oosterweel). Geen van beide adviezen werd ernstig genomen. De regering bleef vasthangen aan het door Arup/SUM negatief gequoteerde project. Dat project krijgt nu opnieuw een negatieve score. Ook daar weer spreken de onderzoeken mekaar niet tegen.
Het recente MER-rapport is dik, ruim tweeduizend bladzijden. We hebben met zijn allen dus tijd nodig om het te doorgronden. Maar de lectuur van het deelrapport over de mobiliteit is alvast verhelderend.
Verbreden van de Antwerpse ring: ja of neen?
En o ja, nog iets. In de media lazen we de voorbije dagen ook dat de Oosterweelverbinding minstens toch op de Antwerpse ring voor een betere doorstroming van het verkeer zou zorgen. Alweer bizar, vonden wij, want bijvoorbeeld aan het Sportpaleis rijden aanzienlijk minder voertuigen bij Meccano (nl. 11.550) dan bij Oosterweel (15.600), zo blijkt uit het MER-rapport. We halen er de kaarten uit het rapport bij om te achterhalen wat dan wel de reden voor die betere doorstroming bij toename van volume kan zijn. En wat blijkt? Voor de Meccano is – op onze vraag – gemodelleerd met 10 rijstroken aan het Sportpaleis, in het Oosterweelscenario varieert het aantal rijstroken er van 13 tot 15. Voor beide scenario’s komen daar nog pechstroken bij.
Tja, als je in beide rijrichtingen gemiddeld 2 rijstroken toevoegt aan je eigen regeringsproject faciliteer je natuurlijk doorstroming. Maar dat is net de kern van acht jaar discussie: willen we een bredere ring in een gebied waar verschrikkelijk veel mensen wonen, in grote dichtheden? We dachten het niet.
De vaststelling dat de Meccano volgens het MER-rapport voor het criterium leefbaarheid beter scoort dan de Oosterweelverbinding versterkt alleen maar die overtuiging.
Manu Claeys en Peter Verhaeghe, voor stRaten-generaal