30 juli 2012 /
Meccanotracé zelf kan niet zo maar enkele tientallen meters worden opgeschoven
Bij vasthouden aan huidige inplanting gevangenis moet Meccanotracé halve kilometer westwaarts uitwijken
Vandaag gaf de cel-MER het ‘Rapport Trechtering Alternatieven’ (26 juli 2012) opgemaakt binnen het MER-onderzoek over de Oosterweelverbinding vrij. Zie www.mervlaanderen.be. In dit tussentijdse MER-rapport worden alle in een eerste fase (april 2012) weerhouden alternatieven voor de Oosterweelverbinding (+ de OWV zelf en het zgn. nulalternatief) beoordeeld aan de hand van een beperkt aantal onderscheidende criteria. Deze ‘toets op kansrijkheid’ (p.7) dient om reeds niet-redelijke alternatieven aan te duiden vooraleer het effectieve, grondige MER-onderzoek van start gaat. Dat onderzoek zal duren tot midden 2013.
Behalve het feit dat drie van de eerder ingesproken alternatieven niet langer worden weerhouden en er nog vijf alternatieven (waaronder het Meccanotracé) verder zullen worden onderzocht, zien wij drie belangrijke vaststellingen bij dit rapport.
(1) Zelfs onvolledig Meccanoscenario levert reeds robuuste mobiliteitsoplossing
In deze trechteringsfase werd het Meccanotracé tegen het licht gehouden zonder toevoeging van de A102 en zonder trajectheffing. Alle alternatieven werden immers gescreend zonder ontwikkelingsscenario’s of exploitatievoorwaarden (p.8). Toch blijkt het Meccanotracé nu reeds een robuust alternatief te zijn op het vlak van verkeerskundige potentie. Op alle mobiliteitscriteria scoort het Meccanotracé +2 (= ‘goed’).
Dit zet in de verf dat de overheid ten onrechte niet alleen twee jaar lang het Meccanotracé politiek negeerde maar ook even lang leugens verkocht over haar redenen daarvoor, nl. dat uit eigen onderzoek zou blijken dat het Meccano-alternatief niet werkte. Dergelijk onderzoek is tot vandaag nooit verricht. Er bestaat enkel een externe studie gemaakt door Transport & Mobility Leuven (september 2010), waaruit bleek dat het Meccanotracé ‘superieur’ is aan de Oosterweelverbinding. Het trechteringsrapport is het tweede onderzoek over het Meccanotracé.
Toevoeging van de A102 en van trajectheffing in het uiteindelijke plan-MER-onderzoek (zoals aangegeven in de richtlijnen) zal dit alternatief enkel nog versterken. Cfr. p.68 in het trechteringsrapport: de A102 wordt als ‘zeer versterkend’ beschouwd binnen het Meccanotracé en zal de Oosterweelverbinding slechts ‘in mindere mate’ aanvullen, o.a. omdat ze niet aansluit op het aantakkingspunt van de A102 op de ringstructuur.
(2) Gevangenis 48 meter opschuiven veel logischer dan Meccanotracé een halve kilometer
Gelet op (1) wordt de kwestie van de Beverse gevangenis steeds pertinenter. Gisteren maakten we bekend dat de Europese Commissie een inbreukprocedure opstartte tegen de Vlaamse regering op basis van het ontbreken van een MER-onderzoek voor de gevangenis. Dergelijk MER-onderzoek is cruciaal, want eruit zal blijken dat de huidig voorziene inplanting van de gevangenis de aanleg van de westtangent van het Meccanotracé zoals naar voor geschoven door stRaten-generaal onmogelijk maakt.
Dat laatste wordt vandaag bevestigd in het tussentijdse MER-rapport over de Oosterweelverbinding, waarin het Meccanotracé mee gescreend is. Met het oog op de verdere evaluatie van de Meccano en haar westtangent in het lopende MER-onderzoek voegen de onderzoekers onderstaande paragraaf toe aan de nieuwe richtlijnen (p.55):
5.3.1 Knooppunt E17
(…) Er is evenwel een element dat de aansluiting van het Meccanotracé op deze locatie fysiek onmogelijk maakt: de nieuwe gevangenis van Beveren. Het aansluitingscomplex ligt quasi geheel binnen de contour van het gewestelijk RUP Gevangenis Beveren (definitief vastgesteld op 15 juli 2011) en de bouwwerkzaamheden zijn inmiddels (medio 2012) aangevat.
De onderzoekers zien drie manieren om ‘dit knelpunt’ op te lossen:
- De interne inrichting van het gevangenisterrein wordt alsnog aangepast, zodat het knooppunt E17-Meccano toch fysiek mogelijk gemaakt wordt;
- Het tracé schuift ca. 200 m oostwaarts, zodat het knooppunt volledig buiten het gevangenis-terrein valt; dit vereist evenwel de onteigening van een deel van bedrijventerrein Schaarbeek;
- Het tracé schuift op naar het noorden en westen, zodat het rond het gevangenisterrein loopt, doorheen onbebouwd landbouwgebied.
Gelet op de planologische consequenties van de eerste twee opties, beslisten de onderzoekers om de derde optie verder mee te nemen in het MER-onderzoek:
Uit de in het rapport opgenomen kaart blijkt wat wij al die tijd al wisten: de objectief vast te stellen, twee jaar volgehouden weigering van de Vlaamse regering om de gevangenis binnen de zone van het GRUP (zie gearceerde deel op de kaart) enige tientallen meters westwaarts op te schuiven heeft in deze fase als gevolg dat de corridor voor het alternatieve Meccanotracé een halve kilometer westwaarts moet worden opgeschoven. Met alle gevolgen van dien op het vlak van ruimte-inname van herbestemd agrarisch gebied, van toename aan grondverzet en van impact op nabij gelegen woonkernen. Allemaal elementen die ongetwijfeld niet positief zullen worden geëvalueerd bij MER-validatie van het Meccanotracé.
Daarom lieten wij deze noot toevoegen aan het trechteringsrapport:
7 De insprekers van het Meccanotracé wensen zich evenwel uitdrukkelijk te distantiëren van deze suggestie van de MER-coördinatoren. Zij zijn in functie van zuinig ruimtegebruik en beperking van de milieueffecten voorstander van optie 1 of een combinatie van opties 1 en 2. Met het oog op het vrijwaren van hun (in de kennisgeving en richtlijnen opgenomen) basisvoorstel hebben de insprekers in het najaar van 2011 diverse juridische stappen gezet m.b.t. de voor de gevangenis verleende bouw- en milieuvergunningen.
We hopen dat de Europese inbreukprocedure, eventueel ondersteund door reeds opgestarte juridische procedures op Vlaams niveau, alsnog zal leiden tot de opmaak van een nieuwe bouwaanvraag op basis van de logische beslissing om een gepland gebouw 48 meter westwaarts op te schuiven in plaats van een autostrade-in-onderzoek een halve kilometer.
De Vlaamse Commissie voor Ruimtelijke Ordening (Vlacoro) heeft op 18 mei 2011 (= 14 maanden geleden) de Vlaamse regering reeds geadviseerd om de ruimtelijke verenigbaarheid van gevangenis en tangent binnen de voorziene zone te onderzoeken. De Vlaamse regering ging daar niet op in, o.i. omdat ze zeer goed wist tot welke conclusie men zou komen, nl. dat de gevangenis en het Meccanotracé perfect combineerbaar zijn op die ene voorziene site, mits lichtjes fysiek opschuiven van de gevangenis.
Schrijnend bij dit alles is de bewust gemiste kans van de regering om in deze dossiers het eigen generieke beleid te honoreren. Men heeft de mond vol van clusteren, verdichten, beperken van ruimte-inname binnen een nieuwe aanpak op het vlak van Ruimtelijke Ordening, maar bewerkstelligt actief dat een autostrade zomaar los door open ruimte moet gaan zonder dat dit nodig is.
(3) Het oude spook van een Oosterweelverbinding mét verbrede Antwerpse ring duikt weer op
Uit het trechteringsrapport (p.6) blijkt verder nog dat het scenario van de huidige Ring die wordt opgesplitst in een doorgaande ringweg (DRW) en een stedelijke ringweg (SRW) in combinatie met de aanleg van een Oosterweelverbinding ook meegenomen wordt in het MER-onderzoek, wegens ‘duidelijk versterkend voor het alternatief Oosterweel’ (p.68). Zie ook de configuratietabel op p.76 in het rapport.
Dit scenario leidt tot een uitbreiding van de verkeerscapaciteit van de Antwerpse ring. Tussen Borgerhout en Berchem gaat het om 16 baanvakken: de in het rapport voorziene 2 x 3 rijstroken DRW + 2 x 3 rijstroken SRW plus vier pechstroken. Gelet op de gehanteerde profielbreedtes voor autowegen betekent dit een autostrade van 140 meter breed, midden in Antwerpen.
Dergelijk scenario werd bij de volksraadpleging van 18 oktober 2009 weggestemd.
Manu Claeys en Peter Verhaeghe,
voor stRaten-generaal