19 maart 2014
Waarom het alsnog laten doorrekenen van Meccano en de andere alternatieven op een gelijke wijze als de Oosterweelverbinding een daad van voorzienig bestuur is, en een eventuele politieke weigering daartoe zeer uitdrukkelijk niet
Op 14 februari 2014 besliste de Vlaamse regering om een Oosterweelverbinding te bouwen en gedifferentieerde tol te heffen aan de drie Scheldetunnels (Kennedy, Liefkenshoek, Oosterweel).
Twee dagen na deze Valentijnsbeslissing verspreidde stRaten-generaal op 16 februari 2014 een persbericht met als titel ‘Reparatie MER-rapport Oosterweelverbinding biedt uitweg voor Vlaamse regering’. Erin werd vermeld dat de alternatieve tracés binnen het net afgeronde milieueffectenrapport (MER) niet gelijkwaardig aan de Oosterweelverbinding waren onderzocht en dat die alternatieven alsnog op korte termijn doorrekenen met gedifferentieerde tol een jarenlange procedureslag kon voorkomen. Ten gronde werd bedoeld dat de Vlaamse regering nooit een draagvlak zou vinden voor een unfair tot stand gekomen regeringsbeslissing en finaal dus enkel tijdverlies zou creëren bij het zonder meer vasthouden aan die beslissing.
Of zoals een sympathisant van de actiegroepen het in een mail formuleerde: ‘De Vlaamse regering verkondigt sinds 14 februari 2014 de marathon te hebben gewonnen. Ze vertelt er niet bij dat ze onderweg enkele kilometers op de fiets heeft afgelegd. Zo kan ik het ook.’
Toen Open Vld en Groen op 14 maart 2014 bekendmaakten een voorstel van parlementaire resolutie te zullen indienen waarin aan de Vlaamse regering gevraagd wordt om alle tracé-varianten alsnog op een gelijke wijze door te rekenen, verwelkomden de Antwerpse actiegroepen dan ook gezamenlijk dit initiatief als een verstandig voorstel.
Met hun eerste reacties op het voorstel bleven de meerderheidspartijen voorlopig nog steken in stemmingmakerij:
“Onverantwoord om nieuwe studie te vragen”
> het gaat niet om ‘nieuwe’ studie, wel om alsnog bekomen van ‘correcte’ studie
“Bijkomende berekeningen zullen 2 tot 3 jaar studiewerk kosten”
> bizar: is langer dan duur opmaak van hele MER zelf; in werkelijkheid gaat het eerder om 2 tot 3 maanden studiewerk
“Gaat om politieke spelletjes”
> bedoeling is net het depolitiseren van het dossier en het vinden van maatschappelijk draagvlak
Op 15 maart 2014 maakte Bart Somers (Open Vld) in De Morgen de enige juiste analyse van het initiatief van zijn partij en Groen:
“Wat wij voorstellen, levert net tijdswinst op. Als de Vlaamse regering die berekening niet toepast, riskeert ze een heruitgave van 2005. Dan zullen actiegroepen opnieuw een juridische veldslag voeren en een referendum afdwingen. De huidige aanpak van de regering veroorzaakt wrevel en opstandigheid. Wij eisen dat minister-president Kris Peeters (CD&V) respect opbrengt voor alle drukkingsgroepen en hun voorstellen doorrekent. Want nu is er geen draagvlak voor zijn plannen.”
Hij heeft gelijk. Voorbij de stemmingmakerij vanuit de politieke meerderheid is dit de realiteit: met een weigering de alternatieven correct door te rekenen boekt de huidige Vlaamse regering hooguit tijdwinst voor zichzelf op korte termijn (electorale agenda, gericht naar kiezers buiten Antwerpen), maar op lange termijn veroorzaakt ze gegarandeerd tijdverlies en uiteindelijk weer ‘stilstand’, wegens het inbakken van maatschappelijk wantrouwen en juridische weerstand.
Concreet: als de Vlaamse regering om partijpolitieke en electorale redenen nu doet alsof haar neus bloedt, sneuvelt ten laatste in 2016 haar Valentijnsbeslissing binnen een van de drie volgende formele procedures:
1. Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP)
> bij openbaar onderzoek in 2014: bezwaarschriften + advies
> bij eventuele definitief goedkeuren ervan in 2015: Raad van State: aanvechten op grond van ongelijke behandeling alternatieven en bijgevolg onvolledigheid GRUP
2. Project-MER
> bij kennisgeving ervan: ombudsman: plan-MER aanvechten op grond van ongelijke behandeling (‘wegschrijven’) alternatieven
3. Stedenbouwkundige bouwaanvraag in 2016
> openbaar onderzoek: bezwaarschriften + advies
> mogelijkheid volksraadpleging
Het is daarom onverstandig om als huidige regering de handen van de volgende regering te binden, want een regeringsbeslissing gebaseerd op aantoonbaar favoritisme houdt geen stand, noch maatschappelijk noch juridisch. In overleg met hun juristen hebben de actiegroepen de voorbije dagen het verzoekschrift voor de Raad van State reeds opgesteld. Omwille van juridische gronden moet nu gewacht worden tot de eerste regeringsbeslissing met rechtsgevolg is genomen vooraleer effectief ook naar de Raad van State wordt gestapt. Aangezien een MER niet bindend is en dus enkel adviserend, is de eerste dergelijke beslissing met rechtsgevolg in het Oosterweeldossier het eventuele definitief goedkeuren van het GRUP. Dat zal niet eerder gebeuren dan in 2015. De huidige Vlaamse regering kan voorkomen dat de stap naar de Raad van State dan wordt gezet, door nu in te gaan op de vraag van Open Vld en Groen.
Het is belangrijk om dit nu al te beseffen. We leggen dit alles daarom liever nu reeds uit dan te wachten tot volgend jaar. We willen dit nu al klaar en duidelijk uitspellen, opdat niemand binnen de Vlaamse meerderheid volgend jaar uit de lucht valt en de vermoorde onschuld speelt. Omdat het zo cruciaal is in het Oosterweeldossier, herhalen we daarom nogmaals: behoorlijk bestuur in deze fase van het Oosterweeldossier is gelijk aan het goedkeuren van de resolutie van Open Vld en Groen.
In het geval dat de Vlaamse regering bruutweg op de ingeslagen weg verdergaat, zal een bedrieglijke rust over het dossier komen. Het wordt dan inderdaad gewoon wachten op ‘een heruitgave van 2005’, zoals Bart Somers terecht waarschuwt. Pro memorie: op 30 mei 2005 keurde de cel-MER het vorige plan-MER Oosterweelverbinding goed, in november 2005 werd het GRUP Oosterweelverbinding tijdens een openbaar onderzoek voorgelegd aan de bevolking, op 19 december 2005 diende stRaten-generaal bezwaar in tegen het GRUP, in augustus 2006 stapte het Pomphuis naar de Raad van State, in maart 2008 vervoegde Ademloos het verzet en het jaar erop kwam er een volksraadpleging.
Aan de politici uit de meerderheid die dezer dagen communiceren dat stRaten-generaal tijdens de MER-procedure maar had moeten ‘vragen’ om de Meccano te laten doorrekenen met gedifferentieerde tol, geven we nog dit mee. Op 3 februari 2013 bepleitte stRaten-generaal in een nota aan de cel-MER om gedifferentieerde tol mee te nemen in het vervolgtraject ‘wegens de gemelde toegevoegde waarde bij de Meccano’. Op 25 juni 2013 schreef stRaten-generaal ook dit aan de cel-MER: ‘Gelet op de (ook politiek) gevoelige context van deze MER-oefening moet na oplevering van het plan-MER vermeden worden dat een discussie ontstaat waarbij kwalitatieve uitspraken niet gestaafd kunnen worden met kwantitatieve gegevens’. Gesteld werd dat het logisch was ‘om de tracés Oosterweel, Meccano en Oosterweel-Noord ineens gelijk te behandelen in deze, om de indruk van favoritisme voor de Oosterweelverbinding weg te nemen’. We waarschuwden voor ‘blijvende discussies’.
Aan de politici uit de meerderheid die in hun communicatie op valse wijze stelselmatig de resultaten van Oosterweel en gedifferentieerde tol vergelijken met Meccano en andere sturingssystemen zeggen we: hou op met dit volksbedrog op het hoogste niveau. Het is laf en vals. Breng minstens de moed op om eindelijk ook Meccano met gedifferentieerde tol door te laten rekenen. Pas dan kunnen we correct vergelijken, en dàt is de hele opzet van het opmaken van een milieueffectenrapport.
Manu Claeys en Peter Verhaeghe, voor stRaten-generaal
Wim van Hees en Guido Verbeke, voor Ademloos
